Janneke van der Horst is de dochter van een gepensioneerde collega van mij. Zij is geboren en opgegroeid in Blaricum en heeft een prachtige verhandeling geschreven over hoe haar geliefde dorpje in enkele decennia tijd onherkenbaar is veranderd.
Janneke is momenteel webmaster van de site Hard Gras, een literair voetbaltijdschrift. Mijn zojuist getypte woorden teruglezend moet ik even kuchen... een literair voetbaltijdschrift. Dat klinkt wel heel pretentieus zeg, daar begint de humor dus al, begrijp ik...
Een stukje biografie, afkomstig van haar eigen Linkedin pagina: Janneke van der Horst (1981) is schrijver en publicist. Ze was redacteur van het literair satirische tijdschrift Propria Cures en debuteerde in 2008 met de verhalenbundel "Ik weet hoe jongens huilen" (shortlist Academica Debutantenprijs 2009).
Daarnaast schreef ze columns voor NRC en Het Parool. Voor Het Parool schrijft ze nu een dagelijkse rubriek over Ajax.
Terzake nu. Eduardo tipte mij, enkele maanden geleden alweer, op dit geweldige stukje proza. Verbaasd moest Eduardo aanhoren hoe ik hem direct al kon vertellen waar Janneke's ouderlijke woning staat en hoe haar ouders en broer en zus heten... It's a small world after all, zullen we maar zeggen.
Even een voorwoord mijnerzijds en dat heeft betrekking op de titel van het stuk: trash chique. Een verbastering van het Franse 'très chique'. Très is vervangen door trash, Amerikaans voor vuilnis of afval...
Maar niet iedereen uit Blaricum is opgegroeid met geld, zoals ook niet iedereen in Volendam kan zingen. Ik heb Blaricum heel anders beleefd dan het beeld dat er over dit dorp bestaat. Tot mijn twaalfde leefde ik meer als een meisje uit een boerengemeente dan uit een villadorp. Ik zat op de katholieke basisschool. Zong in het kerkkoor. Klasgenoten kwamen na schooltijd regelmatig voorbij als bijrijder op een tractor. In het gezelschap van twee koeien vroeg een schoolgenootje mij eens of hij mijn plasser mocht zien. Dit was mijn eerste seksuele ervaring, ook al zei ik nee. Pas later, tijdens de middelbare schooltijd, kwam ik door de brede lanen, op hockeyfeestjes, leerde ik Lacoste kennen. Het Gooi zoals mensen het graag zien. De charme van een dorp als Blaricum lag, denk ik, in de combinatie van deze twee werelden, van mijn lagere en mijn middelbare schooltijd. De paarden door de straten, gevolgd door de Saab 900. Ze leefden samen in een vredige symbiose.
Maar Blaricum is niet meer het dorp waar ik opgroeide. Zo gaat dat vast met alle dorpen en steden, maar het valt mijn vrienden van vroeger en mij bij terugkeer steeds weer op. En dat terwijl we er pas tien jaar weg zijn. Blaricum begint steeds eenzijdiger te worden.
In De Gooi-en Eemlander stond onlangs dat het Gooi een van de snelst vergrijzende regios in Nederland is. Dat is natuurlijk geen wonder, zeker niet in Blaricum, uitgeroepen tot de duurste gemeente van Nederland. Er zijn maar weinig jongeren die het zich kunnen permitteren om in het dorp te blijven wonen. Betaalbare woningen zijn er nauwelijks. Boeren, stratenmakers, bakkers, timmermannen trekken weg uit het dorpsbeeld. De zogenaamde nieuwe rijken komen ervoor in de plaats.
Als ik er wel eens terug ben, verbaas ik me over deze nieuwkomers. Ze nemen het dorp over, zoals de Hollanders de campings die Ursul de Geer bezocht voor zijn televisieprogramma. Ze bouwen metershoge hekken om hun huizen, begroeten je bij de ingang met hun bewakingscameras, hollen het dorp intellectueel nog verder uit. Sinds twee jaar hebben ze bij de Japanner naar goed Amsterdam-Zuid-gebruik zelfs valet parking. Dit in het centrum van een dorp waar het s avonds nooit een probleem is om binnen tweehonderd meter te parkeren.
In de vermakelijke televisieserie Gooische Vrouwen leven we mee met de sympathieke maar ordinaire Cheryl (gespeeld door Linda de Mol) die probeert haar draai te vinden in het kakkineuze Gooi. We staan aan haar kant. We houden van haar. Verbazen ons steeds over de kortzichtigheid van haar buren. Toch is de houding van oud geld ten opzichte van nieuw geld niet zo verwonderlijk. Nieuw geld is vaak nogal schreeuwerig en in het Gooi praat men nu eenmaal liever op gedempte toon.
In november van vorig jaar stond er in deze krant een artikel over het dorp Laren, het buurdorp van Blaricum, met de kop Slagveld Laren, over de burgeroorlog in het Gooi. Hier werd een beeld geschetst van een dorp dat kapot werd gemaakt door nieuwe rijken en waar burgers elkaar welbespraakt, naar het leven staan. Dit lijkt mij wat overtrokken. In Blaricum overheerst de vredige sfeer nog altijd. Maar dat er toch ook veel onvrede bestaat onder de inwoners over de komst van de nieuwelingen is wel duidelijk.
Al jarenlang hoor ik gemopper over het gedrag van de nieuwe rijken. Ze zouden niet integreren. Bemoeien zich niet of nauwelijks met het verenigingsleven. Hun patserige autos zijn te groot voor de kleine straatjes. Ze parkeren zelden binnen de lijntjes, lijken zich overal welkom te voelen, rijden te hard en verpesten het uitzicht in de achtertuin met hun protserige nieuwe villas. Dit leidt tot onbehagen, burenruzies en soms ook tot rechtszaken. De nieuwe rijken passen zich niet of nauwelijks aan. Terwijl de oude Blaricummers hun kinderen zien wegtrekken, omdat zij het zich niet kunnen veroorloven in Blaricum te wonen. Op de avond dat op de plaatselijke voetbalclub de wethouder een prijs uitreikt aan de vrijwilliger van het jaar, ontvangt een ondernemer een paar honderd meter verderop op een groots galafeest de Mossel Award als de meest succesvolle vastgoedman van het jaar.
Twee gescheiden werelden. Het illustreert dat segregatie niet alleen een grootstedelijk probleem is tussen de middenklasse en de onderklasse, maar ook voorkomt in een dorp als Blaricum tussen de middenklasse en de rijken. Niet alleen trailer trash, het Amerikaanse equivalent van tokkies, kan voor overlast zorgen maar ook, zoals het in het Gooi spottend gezegd wordt, het trash chique. Adel verplicht niet meer.
Bronvermelding: http://www.jannekevanderhorst.nl/4/post/2010/03/trash-chique.html
4 opmerkingen:
Geweldig stuk dat een aantal maanden terug ook al in "Hei & Wei" heeft gestaan....
Wel ongeloofwaardig vanuit haar entiteit. Immer in 1995 - Janneke was toen 14 - was Blaricum al een kwallendorp. Welliswaar prachtig en rustiek, maar de trash was toen al neergestreken. Momenteel alleen nog weggelegd voor drugscriminelen en overbetaalde relnichten met een programma bij een niet publieke omroep.
Ze haalt de woorden uit m'n mond ....
Mijn partner is geboren en getogen in Laren en ik heb noodgedwongen mijn middelbare schooltijd op het Nieuwe Lyceum doorgebracht. Naast de wat rijke ondernemers en een aantal beter betaalde werknemers en artiesten, werden Laren en Blaricum bevolkt door een redelijk aantal autochtonen. Vanaf 1970 ging het de verkeerde kant op. De groentenman die zich nauwelijks met zijn nering kon bedruipen, kreeg dagelijks bezoek van makelaars die soms het 4 voudige van de normale waarde in het economische verkeer voor zijn bedrijfspand boden. In de Veronicagids van deze week een uitvoerige rapportage over wat die allochtonen (Gooise Wijven) het dorp hebben weten ontwrichten. Een nieuw reservaat is in 40 jaar tijd uit zijn voegen gerukt. Geen plek voor autochtonen en ik twijfel ernstig of het beeld van de schrijfster wellicht niet is ontsproten aan vertellingen van haar grootmoeder. In de jaren 90 waren Laren en Blaricum geen schim meer van het beeld dat Ik in de jaren 60 van deze dorpen had. Stront op de weg en ronkende tractoren of zelfs paard en wagen werden toen nog gezien.
Een reactie posten
Kies bij Identiteit de optie naam/URL.
Vul daar alleen je naam in, dat is genoeg.
Als dit je allemaal te ingewikkeld is,
kun je ook hier klikken voor een eenvoudige methode.